Bronnen

Periode

Ca. 1834 tot heden (voor de provincies Limburg en Luxemburg pas van ca. 1844 tot heden).

Bewaarplaats

De kadasterbewaring in elke provinciehoofdstad en dubbels in het gemeentearchief.

Raadpleegbaar

De gegevens uit de leggers ouder dan 100 jaar zijn vrij raadpleegbaar. Het raadplegen van informatie jonger dan 100 jaar kan niet zonder voorafgaande toestemming van de belastingambtenaar. Dat kan via de Patrimoniumdocumentatie van de FOD Financiën, per e-mail aan het centraal aanspreekpunt: datadelivery.ivu-cei.patdoc@minfin.fed.be. Nadien anonimiseer je de privacygevoelige gegevens bij de verwerking ervan.

Gegevens

Het kadaster is de verzameling van documenten die samen een inventaris van alle Belgische onroerende goederen (gebouwen en gronden) vormt. Het werd opgemaakt in 1834-44 en is tot op vandaag bijgewerkt. De kadastrale legger is het basisdocument: een register dat per eigenaar alle vastgoedeigendommen binnen de gemeente weergeeft. Deze legger is bovendien dynamisch: vertrekkend vanuit de kadastrale toestand kort na de Belgische onafhankelijkheid, kan je over een periode van bijna twee eeuwen de eigendomsgeschiedenis van elk stuk grond en huis, of van elke eigenaar achterhalen.

De legger veranderde tijdens de voorgaande eeuw enkele keren van vorm, maar de inhoud bleef dezelfde. Elk blad toont een kadastraal artikel; elk artikel is te beschouwen als een eigenaar. Een hoofding geeft de summiere persoonsinformatie. Eronder volgt de optelling van alle goederen (per perceel): de ligging, het perceelnummer, het soort vastgoed, de oppervlakte, de klasse, het kadastrale inkomen (de geschatte waarde) en eventuele veranderingen (voornamelijk aankopen en verkopen). Een doorhaling duidt een verandering aan en ook het jaar van de mutatie is vermeld.

Een alfabetische tafel – op fiche of ingebonden aan het begin van de legger – met verwijzing naar het kadastrale artikelnummer vormt de toegang tot de kadastrale legger.

Let op

• Vele veranderingen bleven onopgemerkt door de kadastrale landmeters. Een vastgoed werd meestal immers pas heropgemeten en herschat bij bezitsoverdracht (erfenis of verkoop). Dat maakt de kadastrale gegevens niet altijd even betrouwbaar.
• De kadastrale legger verzamelt alle kadastrale gegevens per gemeente. Wil je het volledige vastgoedbezit van iemand in kaart brengen, dan moet je in principe de leggers van alle Belgische gemeenten doorzoeken.
• Over het landgebruik – waarvoor diende de grond of het gebouw en wie was de gebruiker? – worden we zelden ingelicht.

Tips

• De legger is erg interessant in het onderzoek naar bezitsstructuren en processen van vermogensverwerving en -verarming.
• Aan de hand van de perceelnummers kan je gebouwen en gronden exact identificeren en lokaliseren op kaart. Gebruik hiervoor eveneens de aanwijzende tafels.
• De kaarten van het primitief kadaster (1834-1844) kan je digitaal raadplegen via de zoekrobot van het Rijksarchief (zoek via provincie > gemeente > sectie) of via geoportaalsite cartesius.be (zoek via trefwoord 'primitief' en naam gemeente).
• Als alternatief voor de kadastrale legger kan je de uitgegeven en gedigitaliseerde Popp-Atlas gebruiken. Philippe Chrétien Popp (1805-1879) gaf tussen 1842 en 1879 een kadastrale Atlas uit waarin 1736 gemeentes werden opgenomen. Via Geopunt Vlaanderen kan je de kaarten uit de Popp-atlas makkelijk digitaal raadplegen door ze als historische kaartlaag toe te voegen. In de bronbeschrijving kadastrale Popp-Atlas vind je alle nodige informatie om met deze bron aan de slag te gaan.