Register van overschrijving (van vastgoed)

Periode

1799 tot heden.

Bewaarplaats

Het Rijksarchief, binnen de archieven van de belastingdiensten “Hypotheekkantoren”.

Raadpleegbaar

Het register is vrij raadpleegbaar. Het werd namelijk in het leven geroepen om alle zogenaamde eigendomstitels openbaar te maken: zo kan er geen twijfel bestaan over het eigendomsrecht op vastgoed van iedere Belg.

Gegevens

In het register van overschrijving (voluit: het register van overschrijving van de akten van overdracht) worden zo goed als alle bezitsveranderingen van vastgoed genoteerd. Enkel de gebouwen, huizen en gronden die vererfd worden, komen er niet in voor.

Het register van overschrijving bevat de letterlijke overschrijving van elke notariële akte binnen het ambtsgebied van het hypotheekkantoor (indeling op basis van gerechtelijke arrondissementen). Dit betekent een massa aan informatie. Maar het gaat om meer dan louter een dubbel van het notariaatsarchief:

  • Vele notariaatsarchieven bevatten hiaten.
  • De akten die in het hypotheekkantoor worden overgeschreven, zijn geografisch gebundeld: de hypotheekbewaarder kopieert enkel en alleen de onroerend goed-transacties die in zijn ambtsgebied plaatsvinden (in tegenstelling tot de notaris). Dit is een bijzonder grote troef voor de onderzoeker.
  • Er bestaan twee erg gebruiksvriendelijke opzoekmethodes op naam van koper/verkoper en op datum van overschrijving, via verschillende toegangen.

Tips

  • Sinds 1799 gelden er strikte termijnen, waarbinnen de notaris zijn akten door de hypotheekbewaarder moet laten overschrijven: maximaal 3 maanden. (De periode tussen 29 maart 1804 en 24 januari 1824 vormt een uitzondering, want toen gold er geen hypothecaire indienverplichting en was er dus geen indientermijn).
  • In het register komen niet alleen kopen, schenkingen, ruilen of verdelingen voor, maar ook huurcontracten voor een langere termijn dan de modale negen jaar.
  • Wil je weten in het archief van welk kantoor de overschrijving zich bevindt? Via Daphnis, de database fiscale ressorten van het Rijksarchief, achterhaal je sinds 2021 makkelijk welk kantoor op een bepaald tijdstip bevoegd was voor een bepaalde gemeente en in welk Rijksarchief je het archief kan raadplegen. Een videotutorial toont hoe je zoekt in deze Daphnis-databank.
  • Meer weten?

    • Het Rijksarchief voorziet een zoekwijzer: De Reu, Pieter. Kopen en verkopen van vastgoed (1795 tot heden). Zoekwijzers 38. Brussel: Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën, 2012. (De pdf-versie kan u hier raadplegen.)

Auteur: Pieter De Reu (Vrije Universiteit Brussel, Universiteit Gent)

Welk verhaal heeft jouw familie te vertellen?

Ga op zoek naar jouw familiegeschiedenis aan de hand van ons stappenplan
en ontdek de spannende verhalen van jouw voorouders.

Download hier onze toolkit!